A’dam-Buitenveldert – Lezing: Het nut van oude belastingregisters bij genealogisch onderzoek

Lezing: Het nut van oude belastingregisters bij genealogisch onderzoek

Spreker: de heer A.H.G. Verouden

We beginnen allemaal met het trouwboekje van onze ouders of grootouders. Vervolgens  doen we onderzoek in de burgerlijke stand en in de bevolkingsregisters.

Tot ca 1800 kun je dan nog vrij zeker zijn dat je over de juiste gegevens beschikt. Maar naarmate we verder vòòr dit jaartal geraken, krijgen we steeds meer te maken met vele soorten interpretatieproblemen.

Je moet wel sterk in je schoenen staan om aan de verleidingen van waarschijnlijkheden en zogenaamde logische conclusies weerstand te bieden. Ik kan daar als geen ander over meepraten. Gedurende bijna 40 jaar genealogisch onderzoek ben ik er ook een aantal malen op een vreselijke manier  ingetuind. Dank zij mijn ervaringen als inspecteur bij de rijksbelastingdienst ben ik altijd weer op het juiste genealogische pad teruggekomen.

Het is algemeen bekend dat in veel bronnen, welke wij thans als grondslag nemen voor genealogisch onderzoek, nogal nonchalant is omgesprongen met feitelijkheden. Iemands naam werd opgeschreven zoals men hem hoorde uitgesproken worden. Dat betekent dat in dezelfde plaats de dominee of pastoor er een andere schrijfwijze op na hield dan de notaris of de schepenen, die de betrokkene soms onder een geheel andere naam kenden.

Ook kwam het regelmatig voor dat mijnheer A in zijn geboorteplaats met zijn vaders familienaam werd aangeduid maar in de plaats waar zijn moeder vandaan kwam, heel gewoon de familienaam van zijn moeder kreeg toebedeeld.

Zolang je maar over keiharde DTB-gegevens beschikt, kom je daar meestal nog wel uit. Maar als die ontbreken, wat dan?

Het antwoord is verrassend eenvoudig: allerlei soorten belastingregisters.

Door de eeuwen heen gold voor alle belastingadministraties een ijzeren wet: Zorg dat de tenaamstelling juist is, anders kun je naar je centen fluiten.

Of het nu om kohieren van de 100^e penning of quotisatieregisters ging, cijns-, tiend-, pacht- of leenregisters, de klerk die de namen en feiten moest te boek stellen, probeerde zoveel mogelijk details weer te geven. Daardoor geeft een kijkje in dit soort registers vaak verrassende nieuwe inzichten.

Mijn ervaring is, dat veel vastgelopen onderzoeken via het een of andere belastingboek kunnen worden vlot getrokken. Tijdens mijn lezing zal ik een aantal voorbeelden geven van verschillende families die zo een flink stuk verder terug in de tijd konden worden gebracht.