Weergaveproblemen? Open deze e-mail in je webbrowser.

NGV Nieuwsbrief

nr. 195

september 2025

Van de Voorzitter,

Landelijk evenement in Leiden

Zaterdag 27 september nadert. Het belooft weer een interessante, spannende en gezellige bijeenkomst te worden in de indrukwekkende Hooglandse kerk te Leiden (Nieuwstraat 20), gelegen te midden van monumentale steegjes, grachten, herenhuizen en de prachtige Burcht van Leiden.

Het programma loopt van 10.00 -15.30 uur. Het kent onder meer een boekpresentatie, een aantal lezingen en een informatiemarkt, waarop alle bekende genealogische organisaties van de partij zijn. De toegang is gratis, ook voor niet-leden en aanmelden is niet nodig. Neem gerust iemand mee. Ook op de komst van kinderen is gerekend. Klik voor het volledige programma op landelijk evenement 2025.

Finalisten voor de NGV Schepperle Award 2025
Het Hoofdbestuur heeft uit de reeks ingediende nominaties drie finalisten gekozen. Zij krijgen in het ochtendprogramma van het landelijk evenement de gelegenheid om hun activiteit en resultaat toe te lichten. Daarna worden de aanwezigen uitgenodigd om in de vorm van een schriftelijke stemming een winnaar te kiezen.
’s Middags wordt de uitslag bekend gemaakt en vindt de uitreiking van de Award plaats.

Onderstaand volgt een samenvatting van hetgeen de drie finalisten hebben gepresteerd.

Finalist 1: Projectgroep ‘Brabanders van Afrika tot Zeelst en verder’
In het voormalige dorpje Zeelst (bij Eindhoven) zou sprake zijn geweest van afwijkende gewoonten. Zou hier in het verre verleden een apart ras zijn neergestreken? Deze gedachte resulteerde in een tien jaar durend bevolkingsonderzoek door ruim 50 leden van de Heemkundekring ‘Zeelst schrijft Geschiedenis’.

Uitgegaan is van een eerder opgebouwde database met de inwoners vanaf halverwege de 17e eeuw. Hieruit zijn voor de 17e eeuwse moeders (via hun achtereenvolgende dochters) zogenaamde baringsreeksen afgeleid en voor de 17e eeuwse vaders (via de zonen) zogenaamde achternaamreeksen.

Vervolgens is op basis van DNA-onderzoek voor 31 reeksen nagegaan wanneer en via welke route deze vanuit Afrika in Zeelst zijn beland. Daarbij is vastgesteld, dat de baringsreeksen eerder hun vervolg in Zeelst kregen dan de achternaamreeksen. Vandaar de conclusie: moeders overleefden en vaders kwamen later van verre.

Daarnaast heeft het project als doorbraak opgeleverd, dat nu ook erfelijke wapens voor baringsreeksen kunnen worden geregistreerd. Ter onderscheiding van de wapens van achternaamreeksen is hierbij in de kroon van het wapen geen sprake van een ridderhelm, maar van een Jacobsschelp.

Het project is uitgemond in een dik boek met afstammingen, verspreidingskaarten, wapens, familieverhalen, literatuurverwijzingen en een index.

Finalist 2: Aad van der Geest met artikel ‘Dirk van Alkemade en het Huys te Zassenem’.
In een omvangrijk artikel probeert Aad van der Geest op basis van schaarse bronnen uit de 13e en 14e eeuw meer duidelijkheid te verschaffen over het nageslacht van Dirk I van Alkemade (overleden in 1244) en Baerte van Poelgeest (overleden in 1230). Daarbij speelt de vraag of naast hun zonen Walewijn, Nicolaas en Gerard, ook nog sprake is van een zoon Dirk II (overleden in 1293). Op grond van de diverse overlijdensdata wordt aangenomen, dat het om een kleinzoon van Dirk I en Baerte gaat.

Aangetoond wordt, dat Dirk II niet tot de zonen van Walewijn behoort. Dit blijkt met name uit documenten die gaan over de stichting van de cisterciënzerklooster Leeuwenhorst in Noordwijkerhout. Dit nonnenklooster is gesticht door de zonen van Walewijn voor de zielenrust van hun vader.
Daar komt bij, dat Walewijn en zijn zonen de familenaam Van Sassenheim gaan voeren. Dit zal voortkomen uit het bezit van het Huys van Zassenem.

Dirk II zal ook geen zoon zijn van Nicolaas die namelijk intreedt bij de Nobertijnen in Egmond en daar abt is inde periode 1263-1269.

Uitgekomen wordt bij de conclusie, dat Dirk II een zoon is van Gerard van Alkemade. Dirk II blijft namelijk de familienaam Van Alkemade voeren en komt bovendien te Sassenheim in het bezit van een woontoren die de naam Woninghe tot Alcmaede krijgt. Van Floris V ontvangt hij vele leengoederen, hetgeen mede te danken wordt geacht aan zijn huwelijk met Aleid van der Lecke.

Het artikel is rijk geïllustreerd met afbeeldingen, kaartfragmenten, teksten uit oorkonden, naamsverklaringen en wapenbeschrijvingen.

Finalist 3: Werkgroep Middeleeuws Vlechtwerk
Het Middeleeuws Vlechtwerk is een database met genealogische gegevens van circa 140.000 personen die vóór 1700 zijn geboren. Het is bedoeld als hulpmiddel voor het zoeken naar familieleden in de middeleeuwen.

De database komt voort uit de drie Karel de Grote-nummers van Gens Nostra in de periode 1968-1991. Dit bestand is nu een gestandaardiseerde wijze ingevoerd in GensDataPro en vervolgens aangevuld en verbeterd op basis van talloze nieuwe publicaties.

Bijzonder is, dat het bestand geen dubbel ingevoerde personen kent. Hierdoor leidt ook het zoeken op een bijnaam steeds naar het unieke record met alle gegevens over de betreffende persoon. Daarnaast is veel aandacht besteed aan het vermelden van de publicaties, waaruit de persoonsgegevens afkomstig zijn en waarin veelal nog meer te vinden is.

Dankzij speciaal hiervoor ontwikkelde programmatuur is het bestand nu gemakkelijk doorzoekbaar op de website van de NGV. Daarbij kunnen de familierelaties in de vorm van kwartierstaten en parentelen worden opgeroepen. Op de betreffende website staat ook een beschrijving van de middeleeuwse gewoonten die anders waren dan in latere tijden.

De Werkgroep is inmiddels begonnen met een uitrol over Nederland van een cursus over het zoeken naar familieleden in de middeleeuwen met behulp van het Vlechtwerkbestand. Verder wil zij de database geleidelijk uitbouwen.

Heisessie van NGV Hoofdbestuur
Dit jaar is naar Wijk bij Duurstede getrokken, waar een gastvrij en interessant onthaal plaats vond door het Regionaal Archief Zuid-Utrecht. Verrassend om te vernemen, dat de archiefstukken slechts een geringe schade hebben overgehouden aan een inundatie van de bewaarruimten. De dag is verder benut voor het evalueren van de bestuursactiviteiten en afgesloten met een wandeling onder leiding van een stadsgids.

Voorzittersoverleg
Zaterdag 20 september vindt weer een halfjaarlijks overleg plaats van het Hoofdbestuur met de afdelingsvoorzitters. Op de agenda staan dit keer het aanpassen van de statuten aan nieuwe wetgeving, het vereenvoudigen van de lidmaatschapsvormen, de uitbouw van NGV Academie en het uitwisselen van ervaringen op afdelingsniveau.

Najaarsactiviteiten van de NGV-afdelingen
De nieuwsbrieven die op dit moment op afdelingsniveau worden verstuurd, laten zien, dat de afdelingsbesturen hun best hebben gedaan om voor het najaar weer een interessant en veelzijdig programma aan te bieden met onder andere workshops, lezingen, cursussen en voorouderspreekuren. Een mooi aanbod, waarmee je verder kan komen met je genealogisch onderzoek. Veel plezier bij het benutten daarvan.

Tot slot
Als je iets onder de aandacht van het Hoofdbestuur wil brengen, eventueel over een ander onderwerp dan bovengenoemd, dan hoor ik dat graag.

Peter van Boheemen

voorzitter@ngv.nl

NGV Academie

Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het programma voor het najaar. Dit is vanaf medio september te vinden op onze website www.ngv.nl onder het kopje Agenda. De link hiernaar is NGV Academie.

Vooruitlopend hierop wordt hier alvast gewezen op de volgende activiteiten.

Cursus voor Beginners
Deze vinden verspreid over Nederland plaats. Klik voor een overzicht op Cursus Genealogie voor beginners - NGV Academie

Cursus Zoeken in de Middeleeuwen
Op zaterdag 11 oktober vindt in Eindhoven in wijkcentrum Het Trefpunt op Belgiëplein 20 van 11.00-15.00 uur de cursus ‘Zoeken in de Middeleeuwen met behulp van de database Middeleeuws Vlechtwerk’ plaats. De cursus bestaat uit de volgende drie blokken:
* Hoe zoeken in de database?
* Hoe anders ging het eraan toe binnen families?
* Hoe zelf onderzoek doen in de Middeleeuwen?
Klik voor nadere informatie over de database op de link Middeleeuws Vlechtwerk (voor toegang tot de database zelf of de handreikingen wel eerst inloggen).
Aanmelden kan door een mailtje naar academie@ngv.nl. (max. 15 deelnemers)

Workshop Kadaster:
Op zaterdag 13 september vindt in Bunnik van 10.30 -15.00 uur een workshop plaats, welke is bedoeld voor leden met enige kennis van het kadaster en de kadasterviewer.
* Je kunt je vragen inbrengen.
* Workshopleider Dick Kaas en de andere deelnemers zijn er om te helpen.
* Je kunt zelf een presentatie geven van je ervaringen/bevindingen.
Aanmelden kan door een mailtje naar academie@ngv.nl

Workshops GensDataPro
Elke eerste zaterdag van de maand worden workshops georganiseerd. Op zaterdag 6 september is de aftrap voor het najaar.
Workshop op niveau 3 van 10.00-12.30 uur:
Het invoeren van persoonsgegevens lukt je goed, maar je wil graag aan de slag met foto’s. Zoek hiervoor enkele portret en/of pasfoto’s op, alsook enkele groeps- of gezinsfoto’s. Zet deze op een harde schijf of USB-stick. En breng je laptop met eigen GDP-bestand mee. Je leert hoe je deze foto’s invoert en hoe je een mappenstructuur hiervoor aanlegt.
Workshop op niveau 4 van 13.00-15.30 uur:
We gaan aan de slag met bronnen. Deze zijn vaak in de vorm van een scan van een akte. Dit betekent, dat je de vaardigheden van niveau 3 bezit. Ga als voorbereiding op zoek bij WieWasWie of FamilySearch en download daar scans. Zet deze op een harde schijf of USB-stick. Zonder dit ‘huiswerk’ wordt het lastig om de workshop effectief te volgen. En breng je laptop met eigen GDP-bestand mee.
Aanmelden kan door een mailtje naar academie@ngv.nl
Er is nog beperkt plaats (max. 6 deelnemers). De workshops op niveaus 1 en 2 volgen op zaterdag 4 oktober.

Resultaten onderzoek Drents slavernijverleden

In 2024 deed het Drents Archief onderzoek naar Drentse sporen in de slavernijgeschiedenis. Nu het onderzoek is afgerond hebben onderzoekers Niek Hemmen en Nynke Gubbels de resultaten gebundeld in een rapport. Het rapport is nu online in te zien.

Wat heeft Drenthe met slavernij te maken?

Drenthe verschilt weinig van andere provincies als het om slavernij gaat. “Vaak wordt gedacht dat Drenthe geen rol van betekenis speelde. Het gebied was weliswaar minder bevolkt, maar de verbanden die we vonden komen grotendeels overeen met andere delen van ons land. Drenthe was namelijk ook gericht op internationale handel”, vertelt Hemmen.

Aan wat voor connecties met Drenthe moet ik denken?

Naast directe links met slavernij – zoals Drenten die aandelen hadden in plantages - zijn er ook indirecte verbanden te vinden. Denk bijvoorbeeld aan de verkoop van goederen aan de VOC of handel in koloniale waren zoals tabak en suiker. Sommige resultaten verrasten de onderzoekers niet. Hemmen: “We wisten al het een en ander over Drentse aandeelhouders van plantages.” Het onderzoek bevestigde ook dat Sigismund van Heiden Reinestein, bewindhebber van de Kamer van Amsterdam van de VOC, betrokken was bij slavernij door het kapitaal dat hij daarmee vergaarde. “Dankzij boedelinventarissen in het Drents Archief konden we dit aantonen. Ook notariële akten zijn een waardevolle bron als je hier nader onderzoek naar wilt doen.”

Lees verder.....

Genealogieën en verhalen van voorouders

Familiegeschiedenissen uit de regio Rijnland en Kennemerland

Familieverhalen worden altijd verteld en soms worden ze opgeschreven. Het liefst wil je dan natuurlijk dat ze ook worden gelezen.
Voor de tweede keer besloot de afdeling Rijnland en Kennemerland van de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) een oproep te doen om deze verhalen te verzamelen. En ook deze oproep vond gehoor bij verschillende
schrijvers!

Voor deze nieuwe uitgave zijn dertien verhalen uit de regio Rijnland en Kennemerland gebundeld. Het zijn stuk voor stuk verhalen met een bijzondere inhoud, zoals verschillende genealogische zoektochten, een
emigratieavontuur naar Rusland begin 20e eeuw, een vermissing van heel lang geleden die eindelijk wordt opgelost, een veroordeling in het verleden waarbij de man vrijuit gaat voor overspel en de vrouw wordt gestraft. In dit boek komt met name de waardering voor vrouwen uit het verleden naar voren.

Kortom, ook dit boek is een interessante mix geworden van verhalen over gewone mensen uit de geschiedenis van de regio Rijnland en Kennemerland.

Het boek wordt gepresenteerd op 27 september 2025 tijdens het NGV
Evenement Familiegeschiedenis 2025.

Vooruitbestelde boeken kunnen na
de presentatie worden afgehaald.

Uitgave in eigen beheer, 206 pag.
Prijs: € 25,00, plus eventuele verzendkosten

Bestellen bij: penningmeester-ryn@ngv.nl

Een bijzonder boek waarmee u uw collectie zeker kunt verrijken

Inhoud

Piet de Baar: Salomon Benjamin van Kloeten en Breestraat 52 te Leiden.
Carla van Beers: De Matriacirkel van Trijntje Vink (1751-1819) uit

Noordwijk aan Zee.
Jan van Egmond: De Valkenburgse (ZH) Maria Kleijn werd veroordeeld

tot 40 jaar verbanning wegens het plegen van vele diefstallen en het

meerdere malen gelegenheid geven tot overspel.
Hans van Felius: Helena wordt Magdalena? Een reis van Tholen naar

Leiden.
Aad van der Geest: Dirk van Alkemade en het Huys te Zassenem (Ter

Leede).
Djoeke Gubler-Leeuwenhoek: Hollandse klompen uit Rusland:

klompenmaker Arij Willem Bouman en zijn reizen naar Keizerrijk

Rusland.
Har van Fulpen en Ger Koper: Iedere tekening heeft een verhaal: de

hospita’s van Beestenmarkt 48.
Cor Langeveld: Wij, vrouwen van het platteland!
Wijnand Mes: De Haarlemse broers Mes, Napoleon en naar de

Barrebiesjes gaan.
Ank Poland: De ‘vrouwtjes’ van de Heeren studenten in Leiden.
Yvonne Prins, Rijk, maar met geld is niet alles te koop. Het leven van

Wijnanda Petronella van Hoolwerff.
Ab Stikkelorum: Een genealogische speurtocht naar een familiegeheim,

eindigend aan de Zijlpoort.
Sytske Visscher: Trijntje Cornelis en Maria Rijckaert. Twee Leidse

vrouwen.

Gens Nostra nr. 5 2025 komt deze week uit

Hierbij via het voorwoord alvast een kijkje in het nieuwe nummer.

Van de redactie
Het vorige nummer ging over Duitse immigranten; maar helemaal afscheid valt van een zo veelomvattend onderwerp niet te nemen. Voor dit nummer heeft Menno Schotel leven en werken beschreven van weer zo’n immigrant, de fotograaf Carl Rensing; het eerste deel is hier afgedrukt, het tweede deel volgt nog. Het artikel sluit naadloos aan bij onze serie Portretten, waarin niet alleen aandacht wordt besteed aan de geportretteerde (dit keer Geertje Verloop uit Katwijk), maar (zo mogelijk) ook aan de fotograaf.

Omdat de afdeling Rijnland en Kennemerland veertig jaar bestaat is ook een drietal bijdragen opgenomen die specifiek over die regio handelen. Eerst neemt Arnold van Went ons mee naar de verfmolen van Leiden en de molenaarsfamilie Buys. Dan volgen twee beschrijvingen van digitaliseringsprojecten: Michaël Boers vestigt de aandacht op de puiboekjes van Haarlem, en Bianca Hoefman op het (eveneens in Haarlem ondergebrachte) archief van de Abdij van Egmond. Wie meer genealogieën en verhalen uit Rijnland en Kennemerland wil lezen moet de feestbundel ter hand nemen die de afdeling zelf op poten zet. Wij gaan verder met een artikel van Koen Benoist, die verslag doet van een scherpzinnig genealogisch onderzoek dat sterk steunt op Franse archieven. Ludo Lathouwers informeert ons over zijn familie, en meer in het bijzonder de markante persoon van Ton Lathouwers. Petronella Elema belicht het leven van Hendrik Ouderloos. Antonia Veldhuis presenteert het tweede deel van haar in het vorige nummer begonnen ‘cursus genealogie’; verder zijn er wapenregistraties en uiteraard een tijdschriftoverzicht.

De redactie onderzoekt de mogelijkheid om het volgend jaar een themanummer te wijden aan Molens (van welke soort dan ook), molenaarsfamilies en molenbouwers. Aan twee bijdragen wordt al gewerkt, maar er is ruimte voor meer. Wie trek heeft om hierover te schrijven wordt vriendelijk verzocht zich te melden! bij het adres: secretariaat-gn@ngv.nl